Húsnæðiskönnun 2007 : húsnæðisaðstæður og greiðsluerfiðleikar í ólíkum þjóðfélagshópum

Abstract

Á undanförnum árum hafa orðið miklar breytingar á sviði húsnæðismála hér á landi. Lánveitingar hafa að nokkru leyti færst frá Íbúðalánasjóði til einkabanka, samhliða hækkun lánshlutfalls, lækkun vaxta og lengingu lánstíma. Einnig hefur hið félagslega húsnæðiskerfi gjörbreyst. Á sama tíma hefur fasteignaverð hækkað afar mikið. Á síðustu misserum hefur lánshlutfall aftur lækkað og vextir hækkað. Við þessar breyttu aðstæður verður skuldsetning fasteignakaupenda mun meiri og eignamyndun hægari en áður. Svo virðist sem hið hækkaða fasteignaverð og aukin skuldsetning geri að litlu eða engu þann ávinning kaupenda sem varð af upphaflegri lækkun vaxta árið 2004. Vaxtagjöld heimilanna jukust um 125,3% að raungildi frá 1994 til 2005 en vaxtabætur til heimilanna jukust á sama tíma aðeins um 4,7% að raungildi (á föstu verðlagi). Vaxtabætur vegna húsnæðislána hafa þannig dregist verulega afturúr vaxtakostnaði vegna sömu lána, samkvæmt skýrslu Hagstofu Íslands “Ráðstöfunartekjur heimilageirans 1994-2005” (sbr. Þjóðhagsreikningar 2007:5, 16. apríl 2007). Vaxtabætur sem runnu til heimilanna voru um 26% vaxtagjalda þeirra árið 1994 en árið 2005 voru vaxtabæturnar komnar niður í um 12% af vaxtagjöldunum, sem höfðu hækkað mun örar en vaxtabæturnar. Faglegir viðmælendur á fasteignamarkaði töldu flestir að aðstæður væru nú erfiðar fólki með lægri tekjur og ýmsum sérhópum sem vildu kaupa íbúðarhúsnæði eða komast í trygga leigu.