Mat á verndargildi 18 háhitasvæða

Abstract

Lagt er mat á verndargildi 18 háhitasvæða á Íslandi. Svæðin voru valin m.t.t. til viðnámsmælinga. Niðurstöður matsins byggja á rannsóknum Náttúrufræðistofnunar Íslands á árunum 2005–2008 og samantekt á fyrirliggjandi gögnum. Rannsóknaniðurstöður eru birtar samhliða þessari skýrslu. Í matinu er Torfajökulssvæðið talið hafa hæst verndargildi en eftirtalin svæði önnur eru talin hafa hátt verndargildi á heimsvísu: Reykjanes, Grændalur, Geysir, Torfajökull/Landmannalaugar, Askja, Leirhnjúkur og Gjástykki og Brennisteinsfjöll. Ljóst er að lítill munur er á verndargildi margra háhitasvæða landsins en þau eru öll fágæt á lands- og heimsvísu.

Hér er í fyrsta skipti skipulega og markvisst safnað upplýsingum um háhitasvæði Íslands til að meta sérstöðu þeirra í íslenskri náttúru og náttúrufarsleg verðmæti. Verndargildi háhitasvæðanna ræðst yfirleitt af hinni jarðfræðilegu umgjörð en flest þeirra tengjast eldstöðvakerfum á einn eða annan hátt. Flest háhitasvæðin fylgja eldstöðvakerfum rekbeltanna og almennt eru þau háhitasvæði stærri og öflugri sem fylgja megineldstöðvum. Gróðurfar á háhitasvæðunum ræðst að miklu leyti af úrkomu og hæð yfir sjó en þorri háhitasvæðanna er á hálendi Íslands.