Hrafntinna í Hrafntinnuhrygg, Hrafntinnuskeri og Austurbjöllum

Abstract

Hrafntinna er fremur sjaldgæf bergtegund sem finnst aðeins á virkum eldfjallasvæðum og er efnasamsetning hennar sú sama og líparíts. Hérlendis er hrafntinna þekkt frá nokkrum stöðum en yfirleitt í mjög litlu magni. Stærstu svæðin eru Hrafntinnusker á Torfajökulssvæði og Hrafntinnuhryggur við Kröflu, nokkru minna svæði er t.d. Austurbjallar norðan við Tungnaá.

Hrafntinna er eitt þeirra efna sem notuð hafa verið í steiningu húsa. Þar er hún gjarnan blönduð kvarsi, stundum silfurbergi, kalki eða öðrum efnum.

Könnun á magni hrafntinnu á ofangreindum svæðum leiddi í ljós að mun minna er af hrafntinnu á þessum stöðum en talið hafði verið. Þannig er hrafntinna aðeins brot af þeim myndunum sem hún tilheyrir, líparíti. Á Hrafntinnuhrygg er áætlað að á hverjum fermetra sé 1,5 kg af hrafntinnu, innan við 0,5 kg/m2 í Austurbjöllum en 1,7 kg/m2 í Hrafntinnuskeri. Hrafntinna er síst af gæðum í Austurbjöllum en best í Hrafntinnuhrygg, þar er hún raunar einstaklega falleg.

Talið er að til viðgerða á Þjóðleikhúsinu í Reykjavík þurfi um 50 tonn af hrafntinnu og hefur í þeim efnum verið litið til Hrafntinnuhryggs og Hrafntinnuskers. Hrafntinnuna þarf að mylja í heppilega kornastærð til steiningar og er þar gert ráð fyrir 50% nýtingu. Ekki er mælt með mikilli efnistöku á þessum stöðum og þá einungis vegna friðaðra bygginga. Þá væri rétt að kanna frekar hvort unnt sé að framleiða svart gler á hagkvæman hátt til þessarra viðgerða og til að nota í framtíðinni.