Mat á verndargildi jarðminja á háhitasvæðum

Abstract

Verndargildi jarðminja hefur ekki verið metið á háhitasvæðum landsins. Jarðminjar sem teljast verðmætar eru algengar á slíkum svæðum, s.s. jarðhitaummerki, gígar, hraun, og brýn ástæða er til að meta þær áður en lengra er farið í virkjun svæðanna. Mat á jarðminjum er grunnur að mati á verndargildi háhitasvæða, enda eru þau jarðfræðilega einstök á heimsmælikvarða.

Fjögur svæði voru valin til að athuga hvernig auðveldast væri að meta verndargildi jarðminja á háhitasvæðum. Farið um þrjú þeirra, Reykjanes, Krísuvík (Seltún) og Hengil (Grændal) en fyrirliggjandi og óbirt gögn voru notuð til að leggja mat á Hveravelli. Lagt er til að grunneining í slíku mati verði flákar þar sem jarðhiti og/eða ummyndun er samfelld eða landslag auðveldar skiptingu landsvæðis í viðráðanlega hluta.

Rakin eru þau atriði sem þarf að kanna, svo sem tíðni fyrirbæra, varðveislugildi, sveigjanleiki, (þ.e.a.s. hvort fyrirbrigði jafni sig aftur sé þeim eytt tímabundið), fagurfræðilegt og vísindalegt gildi ásamt gildi fyrir ferðaþjónustu og útivist. Einnig þarf að meta rask á svæðunum, a.m.k. lauslega. Til að unnt sé að meta verndargildi háhitasvæða á landinu þurfa sambærilegar upplýsingar og mat á tíðni o.fl. að vera til frá þeim öllum.