Vöktunarmælingar Geislavarna ríkisins 2009

Abstract

Í skýrslu þessari eru teknar saman vöktunarmælingar Geislavarna ríkisins á geislavirku sesíni (Cs-137) í umhverfinu og í matvælum árið 2009. Sesín-137 var mælt í eftirfarandi sýnaflokkum: • Andrúmslofti (svifryki) • Úrkomu • Kúamjólk (nýmjólk og mjólkurdufti) • Lambakjöti • Sjó • Þangi • Fiski Niðurstöður mælinga benda til að litlar breytingar hafi orðið á styrk sesíns síðustu árin og að a.m.k. sé ekki um marktæka aukningu að ræða. Í andrúmslofti er styrkur sesíns < 3 μBq/m3 og í úrkomu < 1 mBq/l. Í mjólk mælist styrkur sesíns að jafnaði nálægt 1 Bq/kg og í mjólkurdufti kringum 10 Bq/kg. Styrkur sesíns í lambakjöti er jafnan breytilegur, í sýnum frá árinu 2009 mældist hann 1-31 Bq/kg. Í sjó mælist styrkur sesíns <0,7-2,4 Bq/m3. Hæstur styrkur mælist jafnan í pólsjó fyrir norðan og vestan land. Sýnataka á sjó er jafnan í höndum Hafrannsóknastofnunar. Í þangi er styrkur sesíns frá því að vera neðan greiningarmarka og allt að 0,17 Bq/kg þurrvigt og í fiski undir 0,17 Bq/kg ferskvigt. Styrkur sesíns í íslenskum matvælum er í öllum tilvikum langt innan alþjóðlegra viðmiðunarmarka í milliríkjaverslun, sem eru 1000 Bq/kg. Geislamælar til rauntímavöktunar á gammageislun eru við fjórar sjálfvirkar veðurstöðvar Veðurstofu Íslands, þ.e. á Bolungarvík, Raufarhöfn, í Hornafirði og í Reykjavík. Styrkur geislunar er almennt lágur, eða 40-80 nSv/klst. sem er mun lægra en algengt er í nágrannalöndum. Niðurstöður vöktunarmælinga frá árunum 1989 - 2008 hafa verið gefnar út.