Vöktunarmælingar Geislavarna ríkisins 2004

Abstract

Í skýrslunni eru teknar saman vöktunarmælingar Geislavarna ríkisins á geislavirku sesíni (Cs-137) í umhverfinu og í matvælum árið 2004. Sesín-137 var mælt í eftirfarandi sýnaflokkum: • Andrúmslofti (svifryki) • Regnvatni • Kúamjólk (ferskri mjólk og mjólkurdufti) • Lambakjöti • Sjó • Þangi • Fiski • Kjötvörum úr matvöruverslunum Niðurstöður mælinga benda til að um litlar breytingar sé að ræða á styrk sesíns síðustu árin. Í andrúmslofti er styrkur sesíns < 0,1 μBq/m3 og í úrkomu < 1 mBq/l. Í mjólk mælist styrkur sesíns að jafnaði 1 Bq/kg og í mjólkurdufti 11 Bq/kg. Styrkur sesíns í lambakjöti er mjög breytilegur yfir landið og spannar vítt bil, 2-52 Bq/kg. Í sjó mælist styrkur sesíns 2,3-3,6 Bq/m3. Hæstur styrkur mælist jafnan í pólsjó fyrir norðan og vestan land. Styrkur Tc-99 (teknetín-99) í sjósýnum teknum fyrir norðvestan landið mælist á bilinu 0,04-0,1 Bq/m3. Í þangi mælist styrkur sesíns á bilinu 0,1-0,3 Bq/kg og í fiski á bilinu 0,1-0,6 Bq/kg. Í kjötafurðum frá matvöruverslunum mælist styrkur sesíns á bilinu 0,06-5,6 Bq/kg, hæstur í gæsakjöti. Styrkur sesíns í íslenskum matvælum er í öllum tilvikum vel innan alþjóðlegra viðmiðunarmarka í milliríkjaverslun, sem eru 1000 Bq/kg. Geislamælar til rauntímavöktunar á heildar gammageislun eru starfræktir við fjórar sjálfvirkar veðurstöðvar Veðurstofu Íslands, þ.e. á Bolungarvík, Raufarhöfn, Akurnesi og í Reykjavík, auk þess sem um árabil hefur verið starfræktur slíkur mælir á Rjúpnahæð. Styrkur geislunar er almennt lágur, eða 40-80 nSv/klst. Niðurstöður vöktunarmælinga frá árunum 1989-2003 hafa verið gefnar út.